Dünyanın en büyük su tüneli

Su konusu iktisatçıların en az bildiği konulardandır. Ama suyun arzı azalıp talebi artınca iktisatçılar da su konusuna eğilmek zorunda kaldı. Biz de teknik bilgi sahibi eş dosttan ve ilgilenen meslektaşlarımızdan bilgi toplayarak kamuoyuna aktarma çabası içine girdik.

Tüm özellikleriyle dünyanın belki de en önde gelen metropolü olan İstanbul yeni bir `ilk` ve yeni bir `en büyük` ile tanıştı. Asya ve Avrupa kıtaları, 28 Mart 2007 tarihinde temeli atılan Boğaz tüneli ile 4 Temmuz 2009 tarihinde 135 metre derinlikte birleşti. Yaklaşık 15 milyon nüfusa sahip İstanbul`un su ihtiyacını karşılamak üzere Melen çayından sağlanacak suyun bütün kente dağıtılabilmesi için yapılmakta olan projenin, en önemli bölümünde büyük bir adım atıldı. 4 metre çapında (toprak kazı çapı 6 metre kadar), 5,5 km uzunluğunda bir su tüneli Asya`dan Avrupa`ya ulaştı. İstanbul`un 2040 yılına kadar olan su gereksinimini karşılayacağı düşünülen bu projenin ana hatlarını burada belirtmekte fayda var.

1987 yılında DSİ tarafından çalışmaları başlayan Melen Projesi 1990 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile İstanbul II. merhale içme suyu kaynakları arasına alınmıştı. 1995 yılında Japon hükümetiyle imzalanan 1 milyar dolarlık kredi sözleşmesi imzalandıktan sonra birinci aşama ihalesi 2000 yılında yapıldı. 2001 krizinden sonra proje yavaş ilerledi. Ancak 2007 yılında İstanbul`un su durumu kuraklık dolayısıyla kritik bir durum alınca projenin önemi iyice anlaşıldı. O kadar ki acil önlem olarak Melen Çayı, Ömerli Barajı`na akıtılarak su sıkıntısının önlenmesine çalışıldı.

Melen projesinin su kaynağı İstanbul`un 180 km doğusundaki Büyük Melen çayıdır. Buradan alınan ham su yaklaşık 25 kilometresi tünel olmak üzere 180 km uzunluğunda bir isale hattı ile Ömerli bölgesindeki Cumhuriyet arıtma tesisine getirilecek ve burada arıtılan su Boğaz tüneli ile Kağıthane dağıtım tesislerine pompalanacaktır. 2027 yılında projenin 4.aşaması sona erdiğinde İstanbul`a yılda 1,18 milyar m3 su verilecektir. Kurak bir yıl olan 2008 yılı dışında, 2003 yılından beri İstanbul`a ortalama 700 milyon m3 su verildiği düşünülürse projenin önemi daha iyi anlaşılacaktır.

İstanbul`da son 40 yıllık dönemde ilki 1971-77, ikincisi 1984-94 yılları arasında, 6-7 yıl süreli iki büyük kuraklık dönemi yaşanmıştır. Son beş yıldır tüm bilim adamları tarafından üzerinde durulan ve insanlığın geleceğini korumak için çeşitli önlemler alınan iklim değişikliği ülkemizi de tehdit etmektedir. Yapılan tahminler Türkiye`nin de içinde olduğu Doğu Avrupa ve Akdeniz bölgelerinin 2020`li yıllarda büyük bir kuraklıkla karşılaşacağını göstermektedir.

Melen projesi için yapılan nüfus artışı tahminlerine göre, İstanbul`un nüfusu 2010 yılında 12,5 milyon, 2040 yılında ise 17 milyon olacaktır. Oysa, TÜİK verilerine göre İstanbul`un nüfusu 2008 yılı sonunda 12,7 milyondur. Günlük geliş ve gidişlerle bugün nüfus yaklaşık 14 milyon tahmin edilmektedir. Hatta 15 milyona dayanan tahminler de mevcuttur. Batıda Istranca derelerinden, doğuda Melen çayından su getirilen İstanbul her iki yönde 200 km uzaklıktaki su havzalarını devreye sokmuş durumdadır. Önümüzdeki yıllarda iklim değişikliği dolayısıyla karşılaşılacak kurak mevsimler, nüfus artışının getireceği su ihtiyacı göz önünde tutularak yeni su kaynaklarının sağlanması bugünden planlanmalıdır. Teknolojinin ilerlemesi ve son uygulamalar da düşünülürse yeni su kaynağı olarak denizi düşünmek fazla aykırı olmasa gerek. Ters ozmos yöntemiyle deniz suyundan elde edilen tatlı su elde edilmesi bugün Arap yarımadasında ve İsrail`de çok uygulanan bir yöntemdir. Bu yöntem teknolojik gelişmeler sonrası daha ucuz su sağlayacak duruma gelmiştir. Unutulmaması gereken diğer bir kaynak da evsel atık suların ileri derecede arıtılmasıyla elde edilecek suyun, tarımda ve sanayide kullanılmasıdır.

Yasal Uyarı: TurkMedya internet sitelerinde yayınlanan haberler ve köşe yazılarının tüm hakları TurkMedya Yayın Grubuna aittir. Kaynak gösterilerek dahi haberin veya köşe yazısının tamamı yazılı izin alınmaksızın kullanılamaz.

Sadece alıntı yapılan haberin veya köşe yazısının bir bölümü, alıntı yapılan habere/yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.